Radar Televizyon Sesli Sinema

Ender Bazen

İnkılap Kitabevi tarafından 1946 yılında ve 95 sayfa olarak çıkarılan kitabın asıl adı, içindeki konu sıralamasına bakılacak olursa Televizyon Sesli Sinema Radar olmalı. Yazarı Talat Tolunay. Kitabın bizi ilgilendiren, sesli sinemaya ayrılmış bölümünün yazılmasında 1937 ve sonrasında yazılmış yayınlar kaynak olarak kullanılmış.

Sinemanın tarihçesini anlatırken dönemin onayladığı resmi tarihten yararlanması kronolojik yanlışlara neden olmuş. Ses çalışmalarının sessiz film gösterimlerinden sonra başladığını söylemesi gibi. Oysa, ses eksikliğinin giderilme çabaları çok daha öncesine dayanır.

Görüntünün filme alınması sürecine değinildikten sonra asıl konumuz olan sesin filme alınmasına geçiliyor ve izlenen farklı kayıt teknikleri ve okuma yöntemleri üzerinde ayrıntısıyla duruluyor. Çeşitli kayıt ortamlarından film üzerine eş zamanlı kayıt dışında da işlem yapılabileceği anlatılır; dublaj ve ses efektlerinin eklenmesi üzerinde durulur.

Renkli sinematografi ara başlığında verilen renk ve renk karışımı bilgilerinde, yıllardır tekrarlanan bilgi hatalarının ilk örneklerinden birine rastlıyoruz. Kimyasal ve optik renk karışımları hem kendi içlerinde hem de birbirleriyle sık sık karıştırılır.

Renkli filmin geçirdiği aşamalar ise çok daha doyurucu bilgiler üzerine kurulu ve günümüz için değerli bir arkeolojik alan olduğunu gösterir cinsten: “Eğer stereoskopik çiftin hayallerinden biri kırmızı, diğeri genel olmak üzere biri diğerinden hafif bir dekalajla basılır ve bu hayallere, kırmızı sol gözün yeşil sağ gözün önünden olmak üzere bir gözlükle bakılırsa, her göz ancak mukabil renk içinde basılmış hayali görür. Ve iki gözle görülen görüş içinde bir satıh üzerindeki iki hayalin üst üste gelmesi kabartma ihsasını verir.”

Filmin nasıl seslendirildiği ve sesli gösterimin nasıl yapıldığı konularını merkezine alan, en önemlisi aktardığı bilgileri çizimlerle destekleyen ve 60 yılı aşan bir zaman öncesinden gelen bir çalışma.