yörükhan ünal
hayalet kitap
2008 / 276 sf.
doğu şenkoy
Anlatım formlarının doğuşunu hazırlayan nedenleri, yapılarını, gelişim evrelerini ve toplumsal yaşamla olan ilişkisini ayrıntılı ve örneklemlerle destekleyerek ortaya koyan kaynak niteliğinde bir yapıt. Epos-Drama çatalında yönünü dramaya çeviren, yaratıcı ve doğaç bir söylemden mekanik ve kuralcı bir bir yapıya evrilişin gereklerini ortaya koyan çalışma, dram sanatını önce dnalarına ayırıyor, sonra da tıpkı dramın yapısına uygun olarak dikiş izlerini görünmez kılıyor.
Kitabın bizi daha yakından ilgilendiren bölümü dramatik yapının sinematografik anlatımın evriminde üstlendiği rolü anlatıyor. Sinemanın kendi anlatım dilini yaratırken izlediği yol ve dramla kurduğu tatlı-sert ilişkinin dönüm noktaları tutarlı saptamalarla verilmiş. Dramatik yapının gelişme evreleri işlenirken egemen sinema tarihinin açtığı yol izlenerek sadece üç beş kişi ve iki ülke üzerinden gidilmesi ve onlar kadar önemli olan isimlerin yine yok sayılması tatsız olsa da adı geçenlerin rollerinin abartıdan uzak bir dille ortaya konulması yerinde olmuş. Bir de yazarımız film notlarını derlemek yerine filmleri kendi izleyip yazsaymış çıtayı daha yükseğe taşırmış, buna kuşku yok.
Birkaç nokta üzerinde fazla ayrıntıya girmeden durmakta yarar var: 1896 Kiss filminin Kinetoscope için üretilen ilk film olduğu bilgisi ağır bir hata. Griffith’in önceli olarak Porter’ı göstermek hem ara evreleri yok saydığı için eksik bilgiye dayanan hem de birilerini tarihten silmeye çalışan tarihsel hatalardan birinin tekrarı. Görsel ve dizin yok.
Sinema drama ile tanışınca ne olmuş, tanışmış da iyi mi olmuş… sorularına yanıt arayanlar veya yanıtlarına çeşni katmak isteyenler için sağlam bir kitap.
